Het lege vel
‘We gaan met een leeg vel de samenleving in.’ Dat frisse voornemen klinkt als de gemeente aan de slag wil in een wijk of buurt en niet alles van tevoren heeft dichtgekaderd. De gemeente is nog naar alles nieuwsgierig. Het lege vel staat voor de ruimte die bewoners kunnen innemen als er een nieuw plan wordt gemaakt door de gemeente. We bevinden ons dan ‘aan de voorkant’. Maar het lege vel aan de voorkant is een misverstand. Vanuit het perspectief van bewoners is er helemaal geen ‘voorkant’, die bestaat alleen in de beleidsbubbel. En hun buurt is verre van leeg.
Vraag aan bewoners waar ze in hun buurt voor in de benen komen of van wakker liggen, en ze zullen je juist van alles willen laten zien dat er al lang ís. Materieel en immaterieel. Wandelend door de buurt wijzen ze op voor hen belangrijke plekken. Waaraan je kunt voelen wat er krachtig is in de buurt, of die plekken laten zien waar ze zich zorgen over maken en waar de gemeente een steek heeft laten vallen. Het bankje bij het hondenveldje waar lief en leed wordt gedeeld. De plek waar ooit die fijne buurtwinkel was. Het hoofd van de school dat het schoolplein in de middag openhoudt voor kinderen uit de buurt. De wilde boomkransen in het buurtpark die gemeentelijke schoffelaars in goed overleg overslaan. En je ervaart het fijne weefsel tussen mensen, vaak ook tussen een paar wijkambtenaren, de bewoners en de lokale ondernemers.
Met het lege vel wil je natuurlijk uitstralen dat je open luistert. Er ruimte is voor inbreng in het plan. En dat is een fijne intentie. Je stelt je als gemeente kwetsbaar en vragend op. Maar je krijgt hem als een boemerang terug, helaas. Burgers willen terecht dat er naar ze wordt geluisterd, maar worden cynisch van elke vier, of acht of vijftien jaar een leeg vel. Zeker de bewoners die zich al die jaren al inzetten.
Burgers willen terecht dat er naar ze wordt geluisterd
‘Het lege vel aan de voorkant’ betekent vaak het tegenovergestelde van duurzame samenwerking. Het is alsof je een tuin leegtrekt en naar het tuincentrum rijdt voor nieuwe violen. Het is onzorgvuldig omgaan met alles wat er al is en groeit. En is gebeurd, in het verleden.
We streven allemaal naar algemeen belang en dat is hetzelfde als: maatschappelijk welzijn. In de maatschappij dus. Als we dit serieus nemen, dan stoppen we met plannen en gaan we beheren, midden in die maatschappij. In goed overleg besluiten waar gesnoeid, waar geplant en waar gemest wordt. Opdat de buurt kan floreren. Want beheren doe je niet aan de voorkant. En lege vellen bestaan niet in het echt.